Monday, July 23, 2007

περί της γλώσσας της Ελληνικής

Σάς ξενίζει ο τίτλος του άρθρου αυτού; Κι όμως υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι οι απλοποιήσεις στην γλώσσα μας που έγιναν κατά τις τελευταίες δεκαετίες μάλλον έβλαψαν παρά ωφέλησαν τα παιδιά μας. Την αφορμή για να επανέλθω σε ένα τόσο ευρύ και πολυσυζητημένο θέμα μού έδωσε η συνέντευξη του Κυπρίου φιλολόγου και πρώην γυμνασιάρχη Γεωργίου Προδρόμου στην καθημερινή εφημερίδα ΣΗΜΕΡΙΝΗ της Λευκωσίας (28-6-2007). Ο Κύπριος εκπαιδευτικός συζήτησε με τον δημοσιογράφο Κορνήλιο Χατζηκώστα τα θλιβερά αποτελέσματα των Παγκυπρίων εισαγωγικών εξετάσεων για τα ΑΕΙ Κύπρου και Ελλάδος. Φέτος διαπιστώθηκε μία παταγώδης αποτυχία των Ελληνοκυπρίων μαθητών στη Νεοελληνική Γλώσσα (Έκθεση, Ορθογραφία κλπ) , η οποία φέρνει στο νου μας τα αντίστοιχα προβλήματα των μαθητών της Ελλάδος.
Λέει, λοιπόν, μεταξύ άλλων τα εξής ενδιαφέροντα ο έμπειρος Κύπριος εκπαιδευτικός: «Πιστεύω ότι ο λόγος της αποτυχίας οφείλεται στην ψυχολογική στάση και νοοτροπία που έχουμε απέναντι στη γλώσσα. Όταν μιλάμε με περιφρόνηση για τη γλώσσα, τα αποτελέσματα θα είναι όπως αυτά των εξετάσεων....... Εξ άλλου έχει απλοποιηθεί η γλώσσα μας, με την καθιέρωση της Δημοτικής, με την καθιέρωση του μονοτονικού και με άλλους τρόπους, αλλά αντί να γίνει ευκολότερη η εκμάθηση της γλώσσας έγινε δυσκολότερη. Ο λόγος είναι επειδή με την απλούστευση δόθηκε το μήνυμα της υποβάθμισης του ρόλου και της σημασίας της γλώσσας και έτσι δεν κοπιάζει κάποιος όπως παλαιότερα να τη μάθει. Εμείς απλουστεύσαμε τη γλώσσα μας. Τα αγγλικά, τα οποία μιλιούνται από όλο τον κόσμο, γιατί δεν τα απλουστεύουν;.... Από τότε που έχει απλουστευθεί η γλώσσα μας, έχει γίνει καμιά έρευνα ότι βελτιώθηκε η εκμάθησή της; Δεν έχω υπόψη μου κάτι τέτοιο. Η εντύπωσή μου, όμως, είναι ότι μετά την απλούστευση έχει δυσκολέψει η εκμάθησή της, ενώ παλαιότερα η γλώσσα γινόταν περισσότερο κατανοητή. Ο λόγος είναι ότι όταν θεωρείς κάτι σημαντικό, καταβάλλεις περισσότερη προσπάθεια να το κατακτήσεις. Όταν όμως αυτό υποβαθμίζεται, τότε και η προσπάθεια για την κατάκτησή της είναι μικρότερη».
Ο Κύπριος εκπαιδευτικός διερωτάται αν έχει γίνει κάποια έρευνα ως προς τις συνέπειες των γλωσσικών απλουστεύσεων στην χώρα μας. Εξ όσων γνωρίζω μία τέτοια έρευνα με επιστημονικές προδιαγραφές πραγματοποιείται από το 1999 μέχρι σήμερα από ομάδα ψυχολόγων, ψυχιάτρων και στατιστικολόγων στην Αθήνα. Μελετούν συγκριτικά δύο ομάδες παιδιών του Δημοτικού, τα οποία έχουν μοιρασθεί σε δύο ομάδες. Η μία ομάδα διδάσκεται από μικρή ηλικία τα Αρχαία Ελληνικά και την ιστορική ορθογραφία (πολυτονικό σύστημα). Η άλλη ομάδα απλώς μαθαίνει την Γραμματική του σημερινού σχολείου (μονοτονικό κλπ). Τα πρώτα ευρήματα κατεγράφησαν στο βιβλίο «Η εκδίκηση των τόνων» που έγραψαν οι Ιωάννης Τσέγκος, Θαλής Παπαδάκης και Δήμητρα Βεκιάρη και κυκλοφορήθηκε το 2005 από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις στην Αθήνα. Τα ευρήματα, τα οποία ενισχύονται κάθε χρόνο από την συνεχιζόμενη έρευνα, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι με την εκμάθηση των Αρχαίων Ελληνικών και του πολυτονικού ωριμάζουν ταχύτερα οι οπτικές λειτουργίες καθώς και οι γνωστικές , όπως η Αντίληψη και η Μνήμη. Δηλαδή διαπιστώθηκε θετική επίδραση στις οπτικοαντιληπτικές ικανότητες και λειτουργίες των παιδιών από 6 έως 9 ετών, τις οποίες η εκμάθηση των παραδοσιακών Ελληνικών αναπτύσσει με επιταχυνόμενο ρυθμό. Η εκμάθηση του πολυτονικού, υποστηρίζουν οι ερευνητές, μπορεί να ενεργήσει προληπτικά στην εμφάνιση ορισμένων μαθησιακών δυσκολιών (δυσλεξίες κ.α) αλλά και θεραπευτικά, όταν οι δυσκολίες αυτές έχουν ήδη εμφανισθεί.
Τις βλαπτικές συνέπειες των γλωσσικών απλουστεύσεων απέφυγαν οι Ιάπωνες και οι Κορεάτες όταν προ 20 περίπου ετών κάποιοι πρότειναν στις χώρες αυτές την εισαγωγή του λατινικού αλφαβήτου και την κατάργηση των ιδεογραμμάτων. Ειδική επιτροπή γλωσσολόγων, παιδαγωγών, οικονομολόγων και άλλων επιστημόνων κατέδειξε μετά από διετή μελέτη ότι ο κόπος τον οποίο καταβάλλει ο μικρός Ιάπων ή Κορεάτης στο Δημοτικό για να μάθει τα δύσκολα και πολλά ιδεογράμματα είναι η βάση του οικονομικού θαύματος των χωρών αυτών. Και έτσι επιμένουν παραδοσιακά στην γλώσσα τους όχι από γλωσσικό πατριωτισμό, αλλά για τον πολύ πρακτικό λόγο ότι δεν θέλουν να βλάψουν την οικονομική τους ανάπτυξη. Όλα τα πορίσματα που προαναφέραμε από την Κύπρο, την Ελλάδα και την Άπω Ανατολή έρχονται σε αντίθεση με την επικρατούσα στην χώρα μας παιδαγωγική αντίληψη περί συνεχών απλουστεύσεων και περί ήσσονος (λιγότερης) προσπαθείας.
Το ζήτημα της γλώσσας και της Παιδείας είναι πρωτίστως αντικείμενο μελέτης των ειδικών γλωσσολόγων και παιδαγωγών. Όμως όλοι έχουμε δικαίωμα και υποχρέωση να προβληματιζόμαστε. Διότι υπάρχουν προεκτάσεις εθνικές, πολιτιστικές, οικονομικές, κοινωνικές. Αξίζει σεβασμό η γλώσσα του Ομήρου και των Ευαγγελίων.

No comments: