ΑΔΕΛΦΟΙ ΜΑΡΚΙΔΕΣ ΠΟΥΛΙΟΥ: έκθεση ντοκουμέντων από το Μορφωτικό Ιδρυμα της ΕΣΗΕΜΘ

ΑΔΕΛΦΟΙ ΜΑΡΚΙΔΕΣ ΠΟΥΛΙΟΥ: έκθεση ντοκουμέντων από το Μορφωτικό Ιδρυμα της ΕΣΗΕΜΘ

«Εν Βιέννη, Τρίτη τη 31η Δεκεμβρίου 1790». Κυκλοφορεί το πρώτο φύλλο της εφημερίδας «Εφημερίς». Εκδότες, οι αδελφοί Μαρκίδες Πούλιου από τη Σιάτιστα Κοζάνης. Είναι η πρώτη εφημερίδα που εκδίδεται στην ελληνική γλώσσα. Στόχος της, η αφύπνιση του Γένους και η υποστήριξη του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.

Οι συνεργάτες του Ρήγα, αδελφοί Μαρκίδες Πούλιου, σε ιδεατή απεικόνισή τους από ζωγράφο

Οι εκδότες της, συνεργάτες του Ρήγα Φεραίου, εξέδωσαν στο τυπογραφείο τους σειρά από τα βιβλία του, ενώ ήταν πρωτεργάτες και στην έκδοση της Χάρτας του. Στο τυπογραφείο τους τυπώθηκαν το Μανιφέστο του Ρήγα Φεραίου και τα έργα του «Διακήρυξη των Ανθρώπων», «Σύνταγμα» και «Θούριος». Ο Ρήγας Φεραίος χρησιμοποίησε το τυπογραφείο ως γραφείο του την εποχή που εκδιδόταν η Χάρτα. Γι' αυτό οι αδελφοί Μαρκίδες Πούλιου εκδιώχθηκαν και συνελήφθησαν μετά τη σύλληψη του Ρήγα Φεραίου.

Το πρώτο φύλλο της «Εφημερίδος» που εξέδωσαν τα δύο αδέλφια «εν Βιέννη» το 1790

Το έργο τους τιμά το Μορφωτικό Ιδρυμα της Ενωσης Συντακτών Μακεδονίας - Θράκης (ΕΣΗΕΜΘ) με την οργάνωση έκθεσης ντοκουμέντων, που θα εγκαινιάσει στις 27 Οκτωβρίου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας. Θα διαρκέσει ώς τις 31 Δεκεμβρίου, ενώ εξετάζεται το ενδεχόμενο να παρουσιαστεί και σε άλλες πόλεις. Στις 10 Νοεμβρίου, θα πραγματοποιηθεί ημερίδα για το έργο των αδελφών Μαρκιδών Πούλιου, ενώ στο έργο τους θα είναι αφιερωμένο το Ημερολόγιο του Ιδρύματος. Πέραν αυτών, το Μορφωτικό Ιδρυμα της ΕΣΗΕΜΘ θεσπίζει ετήσιο βραβείο, που θα δίνεται σε δημοσιογράφους της Μακεδονίας και της Θράκης ως μια διαρκής υπόμνηση της προσφοράς των Μαρκιδών Πούλιου στον Ελληνισμό και τη δημοσιογραφία.

Μια προσφορά που φαίνεται να αγνοεί το επίσημο ελληνικό κράτος, αλλά και φορείς της χώρας και της Βόρειας Ελλάδας, υπογράμμισε ο πρόεδρος της ΕΣΗΕΜΘ και του Μορφωτικού Ιδρύματος, Δημήτρης Γουσίδης. Την ενδελεχή έρευνα σε επίσημα αρχεία της Αυστρίας έκανε ο δημοσιογράφος, αντιπρόεδρος του ιδρύματος, Χρίστος Ζαφείρης, ενώ στοιχεία από τη βιβλιοθήκη της Κοζάνης συγκέντρωσε ο γενικός γραμματέας Ηλίας Κουτσούκος.

56 βιβλία

Οι αδελφοί Μαρκίδες Πούλιου γεννήθηκαν στη Σιάτιστα Κοζάνης και, όπως ο πατέρας τους, αλλά και πολλοί Ελληνες πριν απ'αυτούς, πήραν το δρόμο για την Αυστρία. Επιασαν δουλειά στο τυπογραφείο του Αυστριακού Ιωσήφ Μπαουμάιστερ και γρήγορα ανέλαβαν την επιχείρηση. Εκεί εξέδωσαν τουλάχιστον 56 βιβλία, στο πνεύμα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Το 1790 πήραν άδεια για την έκδοση της εφημερίδας τους. Η «Εφημερίς» κυκλοφορούσε δύο φορές την εβδομάδα και εκδιδόταν ώς το 1797. Η έκδοσή της διακόπηκε με τη σύλληψη του Ρήγα Φεραίου, όταν οι Μαρκίδες Πούλιου συνελήφθησαν ως συνεργάτες του. Η «Εφημερίς» απηχούσε τις προσδοκίες του Γένους για ανεξαρτησία και ελευθερία. Αν και εκδιδόταν στη βασιλική Αυστρία, ήταν η μοναδική εφημερίδα της εποχής που δημοσίευε σε συνέχειες τη Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, της τότε πρόσφατης (1789) Γαλλικής Επανάστασης, που έπληττε τα βασιλικά καθεστώτα.

Η δράση τους, το εκδοτικό τους έργο και η συνεργασία τους με τον Ρήγα Φεραίο είχαν ενοχλήσει την Υψηλή Πύλη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η έρευνα έφερε στο φως επίσημο έγγραφο προς την αυστριακή κυβέρνηση, που υπογράφει ο Φαναριώτης Κωνσταντίνος Υψηλάντης, υφυπουργός Εξωτερικών της Υψηλής Πύλης. Με το έγγραφο η Υψηλή Πύλη ζητεί επισήμως από την αυστριακή κυβέρνηση τη διακοπή της έκδοσης της εφημερίδας και τη σύλληψη των εκδοτών της, γιατί «διέδιδαν πληροφορίες που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα». Το έγγραφο θα υπάρχει στην έκθεση.

Οι διώξεις

Με τη σύλληψη του Ρήγα Φεραίου, οι αδελφοί Μαρκίδες Πούλιου συλλαμβάνονται. Ο Γιώργος Πούλιος, ως Αυστριακός υπήκοος, εξορίζεται στη Νυρεμβέργη. Πεθαίνει το 1850, έχοντας προλάβει να δει το όραμά του να γίνεται πραγματικότητα: την απελευθέρωση της πατρίδας του. Στον τάφο του υπάρχει η επιγραφή «Τα άνθη ευάνθισαν εις την χώραν μου». Ο αδερφός του διέφυγε στην Ιταλία, όπου συνέχισε την έκδοση εφημερίδων κατά της βασιλείας. Αργότερα, βρέθηκε στα Ιόνια νησιά, όπου ασχολήθηκε και εκεί με την έκδοση εφημερίδας. Στοιχεία για το θάνατό του δεν έχουν βρεθεί.

Στην έκθεση του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΜΘ θα παρουσιαστούν 50 φύλλα της εφημερίδας και ένα από τα πρωτότυπα της Χάρτας του Ρήγα, από τη βιβλιοθήκη της Κοζάνης, έγγραφα, αρχεία και ντοκουμέντα από τα επίσημα αρχεία της Αυστρίας.

Από το blog http://oneiros.gr/blog/2007/10/28/absentjournalists
και από την Ελευθεροτυπία.